کشیدن زود تر از موعد دندان شیری کودکان به دلیل پوسیدگی شدید یا ضربه به دندان اتفاقی بسیار رایج است.درصورتی که دندان ها زود تر از موعد کشیده شوند ممکن است مشکلاتی در نظم و ترتیب دندان های دائمی ایجاد کند . چرا که خالی بودن فضای فکی باعث می شود دندان های مجاور به سمت فضای بی دندانی متمایل و کج شوند و در نتیجه جا برای رویش دندان دائمی جدید نباشد . در نتیجه باید از راه های مختلف فضای فکی را برای رویش دندان های دائمی باز و آماده نگه داشت.در ادامه ی این مقاله به شرح راه حلی به نام فضا نگهدار ( space maintainer ) برای کمک به باز ماندن فضا در کودکی که دندان شیری اش زودتر از موعد کشیده شده می پردازیم.
فضا نگهدار چیست؟
فضانگهدار وسیله ای است که در محلی که دندان شیری زودتر از موعد کشیده شده قرار داده می شود تا از حرکت دندان های شیری مجاور به سمت آن فضا جلوگیری کند و آن قسمت از فک را برای بیرون آمدن و رویش دندان دائمی مربوطه آماده و باز نگه دارد.
آیا بعد از افتادن دندان شیری هم نیاز به استفاده از فضا نگهدار است ؟
خیر .چرا که دندان های شیری معمولا به موقع و در زمانی نزدیک به رویش و بیرون آمدن دندان دائمی زیرین خود می افتند . در نتیجه با فاصله ی زمانی کمی دندان دائمی در محل این دندان شیری که افتاده بیرون خواهد آمد و نیازی به استفاده از فضا نگهدار نخواهد بود.
تنها یک مورد استثنا در این مسئله وجود دارد و آن هم این که دندان شیری به علت ضربه ای که به آن وارد شده دچار بیرون افتادن ( avulsion ) شود و قابل جایگذاری هم نباشد. در این صورت چون احتمال زمان بیرون افتادن این دندان شیری زود تر از موعد است نیاز به قرار دادن فضا نگهدار وجود دارد.
آیا درصورتی که در زمان نیاز فضا نگهدار استفاده نشود مشکل بزرگی ایجاد می شود؟
زمانی که دندانپزشک نیاز می بیند که فضا نگهدار برای کودک قرار داده شود به هیچ وجه نباید در این کار سستی کرد و والدین عزیز باید نهایت همکاری را با دندانپزشک داشته باشند .اگرچه ممکن است وجود این وسیله ی کوچک در دهان برای بعضی کودکان آزار دهنده باشد اما قرار دادن آن بسیار مفید تر از قرار ندادن آن به خاطر ناراحتی کودک است.
همانطور که بالا تر اشاره شد قرار ندادن فضا نگهدار باعث می شود دندان دائمی زیرین که میخواهد رویش بیابد با کمبود فضا مواجه شود و بیرون آمدنش به قیمت به هم ریختگی نظم دندان ها تمام شود و در نتیجه مجبور باشیم تا با انجام ارتودنسی فضای از دست رفته را باز گردانیم.
تا چند وقت فضانگهدار باید در دهان بیمار باشد ؟
زمان دقیقی برای این مسئله وجود ندارد . بعد از قرار دادن فضا نگهدار کودک باید در طی سال به دندانپزشک مرا جعه کند و چک آپ شود.موقعی نزدیک رویش دندان دائمی زیرین بود فضا نگهدار برداشته می شود.
