خشکی دهان یا زروستومیا (xerostomia) زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی به اندازه کافی بزاق تولید نکنند . وجود بزاق برای پاکسازی دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی آنها و تکلم فرد ضروری است.
علت ایجاد خشکی دهان چیست؟
این مشکل می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود:
- از شایع ترین علل ایجاد خشکی دهان مصرف دارو ها است.البته همه دارو ها منجر به ایجاد این مشکل نمی شوند.بیشتر ˛ بعضی دارو ها در گروه دارو های ضد افسردگی ˛ ضد اضطراب ˛ ضد درد ˛ ضد تشنج ˛ ضد آسم و همچنین دارو های آرام بخش منجر به ایجاد خشکی دهان می شوند. لذا بسیار اهمیت دارد که در صورت مصرف هرگونه دارو دندانپزشک خود را از مصرف آن آگاه کنیم.
- علت دیگری که می توان برای این مشکل در نظر گرفت بیماری ها و عفونت ها هستند.بعضی بیماری ها مانند سندرم شوگرن(که در آن غدد بزاقی و اشکی در ترشح بزاق و اشک دچار مشکل می شوند)˛ ایدز˛ آلزایمر˛ دیابت˛ بیماری پارکینسون˛ آنمی (کم خونی) و آرتریت روماتوئید می تواند باعث خشک شدن دهان فرد شود.
- یکی از عوارض شایع رادیوتراپی های سر و گردن و شیمی درمانی که برای درمان بدخیمی ها و سرطان ها به کار می روند , خشکی دهان است.
- جراحی های غدد بزاقی که ممکن است منجر به تخلیه و خروج غدد بزاقی شود ˛ باعث می شود میزان بزاق فرد کاهش یابد.
- کم آبی ( دهیدراسیون) : دهیدراسیون خود می تواند نتیجه ی تب ˛ تعریق بیش از حد ˛ روزه داری˛ اسهال واستفراغ باشد.
- عادات فردی مثل سیگار کشیدن ˛ استعمال تنباکوی جویدنی و تنفس دهانی.
- آسیب ها و تروما های عصبی. آسیب به اعصابی که وظیفه ی عصب دهی به غدد بزاقی را دارند میتواند باعث اختلال در عملکرد این غدد و درنتیجه خشک شدن دهان شود.
علائم خشکی دهان چیست؟
از کجا بفهمیم که دچار خشکی دهان شده ایم؟در ادامه مواردی را ذکر می کنیم ˛ در صورت داشتن آنها حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید.
- احساس چسبندگی در دهان و زبان
- احساس خشکی گلو و تمایل به سرفه
- قرمزی و خشکی زبان
- دشواری تکلم
- سوزش زبان و گوشه های دهان
- ترک در لب
خشکی دهان چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند و آیا باید آن را جدی گرفت؟
این مشکل در دراز مدت و درصورت عدم درمان می تواند عوارض جبران ناپذیری به همرا ه داشته باشد لذا نباید از آن ساده گذشت.
خشک شدن دهان با به هم ریختن پروسه ی پاکسازی دندان و دهان باعث ایجاد التهاب لثه و بیماری لثه ˛ پوسیدگی های دندانی( به علت اینکه پلاک و باکتری ها روی دندان باقی می مانند و دیگر مثل گذشته با سیستم شست و شوی بزاق از دندان حذف نمی شوند.) و هم چنین ایجاد محیط مناسب برای رشد و تکثیر قارچ در دهان می شود.
هم چنین استفاده از دندان مصنوعی را برای افراد بی دندان دشوار می کند.
درمان خشکی دهان به چه صورت است؟
پیش از درمان این مشکل باید علت آن را پیدا کرد .لذا در صورت مصرف هرگونه دارویی دندان پزشک خود را آگاه کنید . درصورتی که آن دارو باعث ایجاد خشکی در دهان شما شده باشد با مشورت پزشک باید آن دارو را با داروی دیگری جایگزین کنید .
شایع ترین درمان حمایتی برای این مشکل بزاق مصنوعی و دهان شویه های مرطوب کننده دهان است .هم چنین در بعضی موارد داروهای افزاینده بزاق برای حل این مشکل تجویز می شود.
جدا از مصرف داروهایی که دندانپزشک برای افزایش بزاق بیمار تجویز می کند , از کار هایی که خود بیمار برای کمک به بهبود این مسئله می تواند انجام دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیدراته نگه داشتن خود با مصرف آب کافی در طی روز.
- استفاده از آدامس های بدون قند به ویژه آدامس زایلیتول که تحریک کننده ی ترشح بزاق باشد.
